Το χαλάζιο και η κριθή (κριθαράκι) είναι δυό πολύ συχνές φλεγμονές των αδένων των βλεφάρων για τις οποίες καταλήγουμε στον οφθαλμίατρο. Η έγκαιρη επίσκεψη στον ειδικό και η σωστή θεραπεία, μας αποτρέπουν από την ταλαιπωρία του πόνου και την πιθανή χειρουργική αφαίρεση για αισθητικούς λόγους αν παραμείνουν για καιρό χωρίς αντιμετώπιση. 

Τι είναι το χαλάζιο;

Το χαλάζιο (κύστη μεϊβομιανού αδένα) είναι μια χρόνια λιποκοκκιωματώδης φλεγμονώδης βλάβη που προκαλείται από την απόφραξη των στομίων των αδένων και τη λίμναση των σμηγματωδών εκκρίσεων. Έτσι δημιουργείται σιγά σιγά μια κύστη που εντοπίζεται συνήθως στο άνω ή στο κάτω βλέφαρο. Ασθενείς με ροδόχρου ακμή ή σμηγματορροϊκή δερματίτιδα έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν χαλάζιο και ενδεχομένως πολλαπλά ή υποτροπιάζοντα χαλάζια.

Τι είναι η κριθή;

Η κριθή μπορεί να είναι είτε εσωτερική είτε εξωτερική. Η εσωτερική κριθή είναι ένα μικρό απόστημα που προκαλείται από οξεία σταφυλοκοκκική λοίμωξη των μεϊβομιανών αδένων, ένω η εξωτερική κριθή (κριθαράκι) είναι ένα οξύ μικρό σταφυλοκοκκικό απόστημα του θυλάκου μιας βλεφαρίδος και του αντίστοιχου αδένα του Zeis και του Moll.

Πως ξεχωρίζει το χαλάζιο από την κριθή ("κριθαράκι");

Το χαλάζιο μερικές φορές συγχέεται με την κριθή ("κριθαράκι") η οποία επίσης εμφανίζεται σαν ογκίδιο στο βλέφαρο. Η κριθή είναι οξεία μόλυνση του θύλακα της βλεφαρίδας και σχηματίζει ένα κόκκινο, επώδυνο ογκίδιο κοντά στο χείλος του βλεφάρου. Το χαλάζιο συνήθως αποτελεί αντίδραση σε περίκλειστες λιπαρές εκκρίσεις και δεν οφείλεται σε βακτηρίδια, αν και η θέση που βρίσκεται μπορεί δευτερευόντως να επιμολυνθεί. Τα χαλάζια τείνουν να εμφανίζονται μακριά από το βλεφαρικό χείλος σε αντίθεση με την κριθή και τείνουν να κορυφώνονται προς το μέσα μέρος ή ρινικό τμήμα του βλεφάρου. Καμμιά φορά ένα χαλάζιο μπορεί να προκαλέσει αιφνίδιο οίδημα σε όλη την έκταση του βλεφάρου.

Ποια είναι τα συμπτώματα
από την εμφάνιση τους;

Και τα δύο εμφανίζονται σαν φλεγμονώδεις διογκώσεις του βλεφάρου. Το βλέφαρο έχει οίδημα, είναι κόκκινο ενώ πονάει έντονα ειδικά στην πίεση. Μπορούν να αφορούν το πάνω ή κάτω βλέφαρο, στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό του. Αν η φλεγμονή είναι μεγάλη, τότε το βλέφαρο τείνει να κλείσει ενώ το βάρος της κύστης που που δημιουργείται σε μεγάλα χαλάζια μπορεί να προκαλέσει και θολή όραση λόγω του αστιγματισμού που προκαλεί πιέζοντας τον κερατοειδή. Στο κριθαράκι μπορεί να είναι εμφανές ένα άσπρο σημείο, που αποδεικνύει ότι υπάρχει πύον.

Πως θεραπεύεται η κριθή;

Εσωτερική:

Διατομή και απόξεση μπορεί να απαιτηθεί στις περιπτώσεις που παραμένει υπολειμματικό ογκίδιο μετά την υποχώρηση της οξείας λοίμωξης.

Εξωτερική:

Δεν απαιτείται στην πλειονότητα των περιπτώσεων, επειδή η κριθή συνήθως απορροφάται αυτόματα ή παροχετεύεται προς τα εμπρός, κοντά στη ρίζα της βλεφαρίδος.
Θερμά επιθέματα μπορεί να αποδειχθούν ωφέλιμα σε βαριές περιπτώσεις.
Η αφαίρεση της βλεφαρίδος που σχετίζεται με τον πάσχοντα θύλακο μπορεί να επιταχύνει την παροχέτευση του πύου.
Συστηματική αντιβίωση μπορεί να είναι απαραίτητη όταν υπάρχει βαριά προδιαφραγματική κυτταρίτιδα κόγχου.

Πως θεραπεύεται το χαλάζιο;

Oταν είναι μικρό το χαλάζιο και χωρίς συμπτώματα, μπορεί να εξαλειφθεί χωρίς θεραπεία. Αν είναι μεγάλο, μπορεί να θολώνει την όραση λόγω παραμόρφωσης του σχήματος του ματιού. Τοπικές οφθαλμικές αλοιφές και κολλύρια με αντιβιοτικό ή με μικτή χρήση τοπικής κορτιζόνης είναι η κύρια θεραπεία. Είναι σημαντικό να ξεκινήσουμε την θεραπεία αμέσως διότι αν η φλεγμονή γίνει χρόνια τότε μπορεί να δημιουργήσει μια πλήρη κύστη η οποία δεν θεραπεύεται με φαρμακευτική αγωγή αλλά με χειρουργική αφαίρεση. Ετσι αν το χαλάζιο δεν έχει περάσει μετά από 3 ή 4 εβδομάδες, τότε η χειρουργική αφαίρεση για αισθητικούς κυρίως λόγους μπορεί να λάβει χώρα.

Επομένως, τα χαλάζια μπορεί να αντιμετωπισθούν με μία ή με συνδυασμό των παρακάτω μεθόδων:

Αντιβιοτικά ή συνδυασμοί με στεροεδή τοπικά κολλύρια την ημέρα και αλοιφή το βράδυ για μερικές ημέρες.
Θερμά επιθέματα
Τα θερμά επιθέματα μπορεί να εφαρμοσθούν με ποικίλους τρόπους. Ο απλούστερος είναι να κρατήσουμε μια καθαρή πετσέτα βουτηγμένη στο ζεστό νερό πάνω στα κλειστά βλέφαρα για 5-10 λεπτά , 3-4 φορές την ημέρα. Ξαναβρέχουμε κάθε φορά την πετσέτα ώστε να τη διατηρούμε αρκετά θερμή. Τέλος, στεγνώνουμε με απαλές κινήσεις τα βλέφαρα και σκουπίζουμε κάθε ίχνος από πύο ή άλλο έκκριμα με καθαρή γάζα την οποία αλλάζουμε σε κάθε σκούπισμα.
Μασάζ του αδένα χαλαρά και περιοδικά, σε συνδυασμό με φαρμακευτική θεραπεία και θερμά επιθέματα.
Χειρουργική εκτομή του χαλαζίου. Όταν το χαλάζιο δεν υποχωρεί με όλα τα παραπάνω προχωρούμε σε χειρουργική επέμβαση η οποία δεν απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο. Μετά την ενστάλλαξη αναισθητικών σταγόνων, θα σας γίνει μια αναισθητική ένεση κάτω από το δέρμα, δίπλα στην κύστη, προκειμένου να μην αισθανθείτε πόνο. Το αίσθημα που θα νιώσετε είναι ανάλογο με την ένεση που σας κάνει ο οδοντίατρος. Στη συνέχεια, ο χειρουργός θα γυρίσει το βλέφαρο και από μια μικρή κάθετη τομή που θα κάνει στο εσωτερικό του βλεφάρου αφαιρεί το περιεχόμενο της κύστης μαζί με μέρος του τοιχώματος. Τέλος, τοποθετείται στο μάτι ένα οφθαλμικό κάλυμμα με πίεση, το οποίο θα πρέπει να μείνει τουλάχιστο για τις επόμενες 6 ώρες. Μετά την αφαίρεση του οφθαλμικού καλύμματος, μπορείτε να πλύνετε το μάτι σας με μια καθαρή βαμβακερή πετσέτα ή γάζα βρεγμένη με δροσερό νερό, το οποίο προηγουμένως έχετε βράσει, προκειμένου να το καθαρίσετε από πιθανά υπολλείματα αίματος ή άλλων εκκρίσεων.΄Ισως παρατηρήσετε μια μελανιά στο μάτι σας, η οποία όμως μέσα στις επόμενες ημέρες θα εξαφανισθεί. Ο γιατρός σας θα σας δώσει αντιβιοτικές σταγόνες ή αλοιφή την οποία θα πρέπει να χρησιμοποιείτε 4 φορές την ημέρα για τουλάχιστον μία εβδομάδα.
Τα χαλάζια συνήθως απαντούν ικανοποιητικά στη θεραπεία αν και ορισμένα άτομα είναι επιρρεπή σε υποτροπές. Τότε απαιτείται επαναλαμβανόμενη θεραπεία και σχολαστικότερος έλεγχος για αιτιολόγιση των υποτροπών. Αν ένα χαλάζιο επανεμφανισθεί στην ίδια θέση τότε ο οφθαλμίατρος θα ζητήσει βιοψία για τον αποκλεισμό σοβαρότερων προβλημάτων.
Τέλος, συχνές υποτροπές αποτρέπονται με τη χορήγηση διορθωτικών γυαλιών σε άτομα που ενώ έχουν υπερμετρωπία ή προχωρημένη πρεσβυωπία δε φορούν γυαλιά.

Συμβουλές για την πρόληψη επανεμφάνισης χαλαζίου

Ο σχολαστικός καθαρισμός των βλεφάρων αποτρέπει την επανεμφάνιση των χαλαζίων σε άτομα που είναι επιρρεπή σε αυτά. Καθαρίζοντας τακτικά την περιοχή των βλεφαρίδων με παιδικό σαμπουάν μειώνουμε την πιθανότητα απόφραξης των αδένων. Επιπλέον, η υιοθέτηση κάποιων διατροφικών συνηθειών, χωρίς να αποτελεί πανάκεια, σίγουρα προσφέρει τόσο στην πρόληψη για την επανεμφάνιση των χαλαζίων όσο και στη βελτίωση γενικότερα της υγείας. Έτσι:

Αυξήστε την κατανάλωση τροφών που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α. Σε αυτές τις τροφές περιλαμβάνονται τα ψάρια – προτιμούνται τα ψητά, ο σολωμός και ο τόνος. Καλό είναι να τα συμπεριλάβετε στη δίαιτά σας 2-3 φορές την εβδομάδα. Η κατανάλωση επίσης Β-καροτίνης είναι απαραίτητη αφού μετατρέπεται στο σώμα σε βιταμίνη Α.
Συμπεριλάβετε στη διατροφή σας τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνη Β6-λαχανικά (μπιζέλια και φασόλια), τόνο, σολωμό, κοτόπουλο και βιταμίνη Β3 (ηλιόσπορο).
Οι φρέσκιες σαλάτες είναι επίσης ιδιαίτερα χρήσιμη τροφή. Καταναλώνετε τρία μπολ την ημέρα.
Πίνετε μεγάλη ποσότητα νερού, τουλάχιστον 6 ποτήρια την ημέρα.

Θυμηθείτε: Ο οφθαλμίατρός σας είναι πάντα η καλύτερη πηγή που θα σας δώσει υπεύθυνες απαντήσεις πάνω σε θέματα που αφορούν την υγεία των ματιών σας. Σε καμμιά περίπτωση, η πληροφόρηση που θα πάρετε από την ιστοσελίδα μας δεν έχει σκοπό να τον υποκαταστήσει. Απευθυνθείτε σε αυτόν για ολοκληρωμένη πληροφόρηση.