Τι είναι ο Στραβισμός;

Ο στραβισμός είναι μια πολύ κοινή πάθηση της παιδικής ηλικίας, που αγγίζει το 4% του γενικού πληθυσμού καιαποτελεί μια κατάσταση των ματιών στην οποία οι οπτικοί άξονες των ματιών δεν είναι ευθυγραμμισμένοι. Σε αυτή την περίπτωση το ένα μάτι βλέπει ευθεία και το άλλο ξεφεύγει προς τα μέσα ή έξω. Με βάση την φορά του ματιού που στρίβει έχουμε εσωτροπία όταν το μάτι είναι προς τα μέσα , εξωτροπία όταν είναι προς τα έξω, ανωτροπία όταν είναι προς άνω κ.τ.λ. Ο στραβισμός μπορεί να παρουσιαστεί στους πρώτους μήνες του νηπίου, κυρίως εσωτροπία ή μετά τους 18-24 μήνες όταν το παιδί αρχίζει να εστιάζει σε κοντινά αντικείμενα.

Όταν ένα παιδάκι παρουσιάσει στραβισμό, και αυτό το βλέπει καλύτερα η μητέρα του, θα πρέπει να ελεγχθεί για να διαγνωσθεί εάν είναι πραγματικός στραβισμός ή ψευδοστραβισμός κυρίως σε ηλικία κάτω των 3-4 μηνών, τότε που οι οφθαλμολογικοί μύες και η όραση του παιδιού δεν έχουν σταθεροποιηθεί. Μια πολύ συχνή αιτία ψευδοστραβισμού είναι ο επίκανθος και η πλατιά μύτη. Ο ψευδοστραβισμός διορθώνεται μόνος του και δεν χρειάζεται καμιά θεραπεία, ενώ ο πραγματικός στραβισμός πρέπει να διορθωθεί όσο το δυνατό γρηγορότερα, διότι εκτός του κοσμητικού προβλήματος (οι γονείς το θεωρούν αυτό ως μεγάλο πρόβλημα),υπάρχει ο μεγάλος κίνδυνος δημιουργίας αμβλυωπίας. Το μάτι που στραβίζει σε ένα παιδί βαθμιαία "τεμπελιάζει", παύει δηλαδή να βλέπει καθαρά ακόμα και με τη βοήθεια γυαλιών. Το γεγονός αυτό είναι πρακτικά μη ανατάξιμο μετά την πρώτη δεκαετία της ζωής και το "τεμπέλικο" μάτι θα παραμείνει "τεμπέλικο" εφ'όρου ζωής. Η άμεση διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση, βοηθούν στο να αποφευχθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Ποια είναι η θεραπεία του στραβισμού;

Όταν ένα παιδάκι παρουσιάζει στραβισμό θα πρέπει να ελεγχθεί από τον οφθαλμίατρο για να διαπιστωθεί ο τύπος και η αιτία του στραβισμού. Θα πρέπει να ελεγχθεί η όραση και η διάθλαση με διασταλτικές σταγόνες για να διαπιστωθεί η διασταλτική ακριβής δύναμη των γυαλιών. Την ίδια ώρα ελέγχεται και ο βυθός των ματιών για τυχόν ανωμαλίες.

Υπάρχουν στραβισμοί οι οποίοι βελτιώνονται μόνο με γυαλιά τα οποία θα πρέπει το παιδί να τα φορά συνεχώς, ελέγχοντάς τα ανά 6-12 μήνες. Στην εσωτροπία υπάρχει υπερμετρωπία η οποία αυξάνεται μέχρι την ηλικία των 6 ετών, σταθεροποιείται μέχρι την ηλικία των 8 ετών και μετά βαθμιαία ελαττώνεται μέχρι την ηλικία των 14 ετών. Με την σταδιακή ελάττωση της δύναμης των γυαλιών ελαττώνεται και ο βαθμός του στραβισμού. Ο στραβισμός που δεν διορθώνεται με γυαλιά θα χρειαστεί οπωσδήποτε χειρουργείο. Με το χειρουργείο δυναμώνουμε ή εξασθενούμε τους μύες για να ευθυγραμμίσουμε τα μάτια. Σε περίπτωση όπου ο στραβισμός είναι μεγάλος ή σύνθετος π.χ. οριζόντιος και κάθετος μπορεί να χρειαστεί και δεύτερη χειρουργική επέμβαση .

Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε την σπουδαιότητα του προσχολικού ελέγχου ακόμα και εάν οι γονείς δεν παρατηρούν πρόβλημα στο παιδί τους.

Τι είναι η Αμβλυωπία;

Η αμβλυωπία, το "τεμπέλικο" δηλαδή μάτι, δεν προκαλείται μόνο από το στραβισμό. Μεγάλες διαφορές στη διαθλαστική κατάσταση των δύο ματιών, π.χ. μονόπλευρη υψηλή συγγενής μυωπία (ανισομετρωπική αμβλυωπία), καταστάσεις που εμποδίζουν το φώς να φτάσει στο οπίσθιο τμήμα του ματιού, π.χ. πτώση βλεφάρου, συγγενής καταρράκτης (αμβλυωπία εξ ανοψίας), υψηλές αμετρωπίες, συνήθως υπερμετρωπία (αμμετρωπική αμβλυωπία), από μη διορθωμένο αστιγματισμό (μεσημβρινή αμβλυωπία) και άλλες διαταραχές π.χ. συγγενής νυσταγμός, είναι δυνατόν σε ένα παιδί να προκαλέσουν αμβλυωπία. Η διάγνωση και η αιτιολογική θεραπεία αποτελεί τη βάση της σωστής ιατρικής φροντίδας αυτής της καθόλου σπάνιας διαταραχής, μια και το 7% των ανθρώπων έχουν κάποιο βαθμό αμβλυωπίας που την απέκτησαν στην παιδική τους ηλικία.

Ποια είναι η θεραπεία της αμβλυωπίας;

Το πρώτο και κύριο θέμα είναι η σωστή διάγνωση και πρόληψη της αμβλυωπίας και αυτό γίνεται μόνο με μια ολοκληρωμένη οφθαλμολογική εξέταση. Θεραπεύοντας την βασική αιτία π.χ. στραβισμό, αφαίρεση καταρράκτη ή δίνοντας τα κατάλληλα γυαλιά δεν είναι αρκετό για την διόρθωση της αμβλυωπίας. Θα πρέπει εκτός των ανωτέρω να καλύψουμε το καλό μάτι για να υποχρεωθεί το παιδί να βλέπει μόνο με το αμβλυωπικό μάτι και έτσι να αποκτήσει σωστή όραση.

Όσο πιο μικρό είναι το παιδί όταν διαγνωσθεί η αμβλυωπία τόσο μεγαλύτερη όραση αποκτά. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί η αναγκαιότητα του προσχολικού ελέγχου διότι εάν γίνει η διάγνωση σε αυτή την ηλικία μπορεί να αποκτήσει άριστη όραση, ενώ εάν διαγνωσθεί μετά την ηλικία των 7-8 η αμβλυωπία εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις είναι μόνιμη σε όλη τη ζωή .

Πολύ μεγάλο ρόλο στην επιτυχία της τεχνικής αυτής παίζει η θετική άποψη των γονέων και η επιμονή τους στην θεραπεία, διότι κανένα παιδάκι δεν θέλει να κλείνει με επίδεσμο το μάτι του. Είναι καλύτερα να ζοριστεί από τους γονείς όταν είναι μικρό από το να έχει ένα τεμπέλικο μάτι σε όλη του τη ζωή που μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην προσωπική του καριέρα, π.χ δεν μπορεί να πάρει επαγγελματικό δίπλωμα οδήγησης ή να εισαχθεί σε στρατιωτική σχολή κ.τ.λ..

Η κάλυψη του ματιού γίνεται για λίγες ώρες την ημέρα και για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί, μήνες ή και χρόνια και εξαρτάται από το βάθος της αμβλυωπίας και την πιστή εφαρμογή της κάλυψης. Σε νεαρά παιδάκια η βελτίωση είναι ταχύτατη, θα πρέπει όμως το παιδί να παρακολουθείται συχνά μέχρι την ηλικία των 8 ετών για την αποφυγή υποτροπής .

 Θυμηθείτε: Ο οφθαλμίατρός σας είναι πάντα η καλύτερη πηγή που θα σας δώσει υπεύθυνες απαντήσεις πάνω σε θέματα που αφορούν την υγεία των ματιών σας. Σε καμμιά περίπτωση, η πληροφόρηση που θα πάρετε από την ιστοσελίδα μας δεν έχει σκοπό να τον υποκαταστήσει. Απευθυνθείτε σε αυτόν για ολοκληρωμένη πληροφόρηση.

Οι μαθησιακές δυσκολίες σχετίζονται με προβλήματα όρασης

Η καλή όραση των παιδιών σας είναι σίγουρα βασική προϋπόθεση επιτυχίας στο σχολείο. Όταν η όραση του παιδιού υστερεί, υστερεί και η σχολική του επίδοση. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη έως και 25% των παιδιών έχουν προβλήματα όρασης που επηρεάζουν την μαθησιακή τους ικανότητα.

Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι μια άλλη ανησυχία στα παιδιά της σχολικής ηλικίας. Αν και οι μαθησιακές δυσκολίες συνήθως εμφανίζονται σε παιδιά ηλικίας έως και 7 ετών, πολλές φορές δεν εντοπίζονται παρά μόνο όταν το παιδί πάει στο σχολείο. Πολλές φορές, εντούτοις, οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να είναι αποτέλεσμα απλών προβλημάτων όρασης. ΄Ενα διαθλαστικό σφάλμα μπορεί να είναι η αιτία δυσκολιών στο σχολείο ή ένα διαθλαστικό σφάλμα μπορεί να συνδυάζεται με μαθησιακό πρόβλημα. Εάν το παιδί σας συχνά αντιστρέφει τα γράμματα καθώς διαβάζει ή γράφει, παρουσιάζει κακή γραφή, δεν του αρέσει ή έχει δυσκολίες με το διάβασμα, το γράψιμο ή την αριθμητική, συστηματικά μπερδεύει το δεξί με το αριστερό του χέρι ή το αντίθετο, παρουσιάζει δυσκολίες στον προφορικό λόγο ή συστηματικά συμπεριφέρεται αντικοινωνικά σε κοινωνικές συναναστροφές ζητείστε τη βοήθεια ειδικού. Συμβουλευτείτε τον οφθαλμίατρό σας προκειμένου να διαγνώσει πιθανό πρόβλημα όρασης και επισκεφθείτε τον παιδίατρό σας προκειμενου να σας ενημερώσει σωστά και να σας συστήσει κάποιον ειδικό.

Ποιές διαταραχές της όρασης αφορούν την παιδική & σχολική ηλικία;

Οι βασικότερες διαταραχές της όρασης που αφορούν την παιδική ηλικία είναι:

η αμβλυωπία σε ποσοστό 4%,
ο στραβισμός,
η μυωπία , 5% σε ηλικία έως 8 ετών, 26% έως 14 ετών και 30% έως 20 ετών,
η υπερμετρωπία σε ποσοστό 90% έως 5 ετών και 15% άνω των 5 ετών,
ο αστιγματισμός.

Ποια «σημάδια» θα πρέπει να μας oδηγήσουν έγκαιρα στον οφθαλμίατρο;

Οι γονείς οφείλουν να κοιτούν τα παιδιά τους στα μάτια και να παρατηρούν την αντίδρασή τους σε διάφορα οπτικά ερεθίσματα μια που κατά κύριο λόγο οι επιδόσεις τους αλλά και η περαιτέρω επιτυχία τους στη ζωή εξαρτάται κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από τη σωστή λειτουργία των οφθαλμών τους. Εάν ένα παιδί που αρχίζει το σχολείο έχει φυσιολογική γλωσσική ανάπτυξη αλλά εμφανίζει μαθησιακές δυσκολίες ή δυσκολία στην ανάγνωση, μπορεί να έχει κάποιο οφθαλμολογικό πρόβλημα.

Τα συμπτώματα πρέπει να προσέξουν οι γονείς παιδιών σε σχολική ηλικία είναι:

Το παιδί κάθεται συστηματικά πολύ κοντά στην τηλεόραση ή διαβάζει με το βιβλιο πολύ κοντά στα μάτια του
Χάνει εύκολα τις σειρές του κειμένου όταν διαβάζει ή παραλείπει λέξεις ή προτάσεις

Ακολουθεί με το δάκτυλό του τις λέξεις για να διατηρεί τη σειρά όταν διαβάζει

Γράφει λοξά

Δεν έχει σωστή στάση σώματος όταν μελετά
Η προσοχή του αποσπάται υπερβολικά γρήγορα και δεν συγκεντρώνεται
Στραβίζει
Κλίνει το κεφάλι του για να δει καλύτερα
Είναι ευαίσθητο στο φως
Τρίβει συχνά τα μάτια του ή τα ανοιγοκλείνει υπερβολικά

Κλείνει το ένα του μάτι για να διαβάσει ή να δει τηλεόραση
Αφύσικη ευθυγράμμιση ή κίνηση των ματιών
Δεν κατανοεί εύκολα αυτά που διαβάζει
Αργεί υπερβολικά να τελειώσει τα μαθήματά του
Αποφεύγει δραστηριότητες που απαιτούν κοντινή όραση όπως το διάβασμα ή μακρινή όραση όπως συμμετοχή σε σπορ ή άλλες ψυχαγωγικές δραστηριότητες
Παραπονείται για πονοκεφάλους ή κουρασμένα μάτια
Αποφεύγει να χρησιμοποιεί το κομπιούτερ γιατί «κουράζονται τα μάτια του»
Η επίδοσή του στο σχολείο παρουσιάζεται μειωμένη σε σχέση με το σύνηθες.

Αν το παιδί σας παρουσιάζει ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω σημάδια θα πρέπει να προγραμματίσετε ένα ραντεβού με τον οφθαλμίατρο. Από την επίσκεψη στο γιατρό συνήθως προκύπτει ότι το παιδί έχει μυωπία, υπερμετρωπία ή αστιγματισμό. Αυτές οι διαθλαστικές ανωμαλίες πολύ εύκολα μπορούν να διορθωθούν με γυαλιά ή φακούς επαφής.

Kάθε πότε θα πρέπει το παιδί μας να επισκέπτεται τον οφθαλμίατρο;

Η τεχνογνωσία και η διαθέσιμη τεχνολογία προσφέρει σήμερα στην οφθαλμολογία διαγνωστικές μεθόδους με τις οποίες προλαμβάνονται πάρα πολλά προβλήματα, προτού να έχουν καταστροφικές συνέπειες. Ορισμένες παθήσεις των ματιών μπορεί να υφίστανται αλλά να μην προκαλούν αντιληπτά συμπτώματα γι` αυτό και πρέπει να γίνονται προληπτικοί έλεγχοι στα παιδιά όλων των ηλικιών.

Σίγουρα το παιδί σας θα πρέπει να εξετασθεί από οφθαλμίατρο για πρώτη φορά όχι αργότερα από την ηλικία των 6 μηνών. Όλα τα μωρά και ειδικά τα βρέφη, κυρίως αυτά που χαρακτηρίζονται «υψηλού κινδύνου» (πρώιμος τοκετός, οικογενειακό ιστορικό για προβλήματα όρασης), πρέπει να εξετάζονται από ειδικό παιδοφθαλμίατρο. Η εξέταση γίνεται για να βεβαιωθεί η καλή υγεία των ματιών τους και να εντοπισθούν τυχόν σπάνια αλλά σημαντικά προβλήματα, όπως συγγενής καταρράκτης, γλαύκωμα, μικρόφθαλμος κ.λπ. Κατόπιν, ξανά στην ηλικία των 3 ετών και ξανά όταν θα ξεκινήσει το σχολείο. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας εάν δεν παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα όρασης χρειάζονται μια οφθαλμολογική εξέταση κάθε δύο ή τρία χρόνια. Εάν όμως το παιδί σας χρειάζεται γυαλιά ή φακούς επαφής προγραμματείστε τις επισκέψεις σας στον οφθαλμίατρο κάθε 12 μήνες. Θα πρέπει να έχουμε υπόψιν μας ότι όπως το παιδί μας μεγαλώνει έτσι και η όρασή του διαφοροποιείται με αποτέλεσμα η συνταγή των γυαλιών του να χρειάζεται αλλαγή. Επιπλέον, η επίσκεψή σας στον οφθαλμίατρο θα εξασφαλίσει ότι το παιδί σας διαθέτει σωστή κεντρική και περιφερική όραση, χρησιμοποιεί και τα δύο του μάτια μαζί και έχει ευκολία προσαρμογής από μακρυά κοντά και το αντίθετο.

Θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι ο οφθαλμολογικός έλεγχος από τον παιδίατρο μόνο δεν αρκεί. Ο παιδίατρος ελέγχει την όραση του παιδιού για να εντοπίσει κάποιο πιθανό πρόβλημα, δεν μπορεί όμως να υποκαταστήσει τον οφθαλμίατρο. Ετσι, η εξέταση του παιδιάτρου είναι χρήσιμη, παρόλα αυτά όμως υπάρχει περίπτωση, από αυτή και μόνο την εξέταση, να μην εντοπισθούν σοβαρά προβλήματα. Οι γονείς κατά κύριο λόγο είναι αυτοί που θα πρέπει να πάρουν την πρωτοβουλία και να προγραμματίσουν την επίσκεψή τους σε κάποιο οφθαλμίατρο ο οποίος και θα εξετάσει πλήρως την όραση του παιδιού τους.

Θυμηθείτε: Ο οφθαλμίατρός σας είναι πάντα η καλύτερη πηγή που θα σας δώσει υπεύθυνες απαντήσεις πάνω σε θέματα που αφορούν την υγεία των ματιών σας. Σε καμμιά περίπτωση, η πληροφόρηση που θα πάρετε από την ιστοσελίδα μας δεν έχει σκοπό να τον υποκαταστήσει. Απευθυνθείτε σε αυτόν για ολοκληρωμένη πληροφόρηση.