Aisthitiki-ofthalomologia (6)

Τι είναι ένας όγκος;
Ένας όγκος αναφέρεται σε μια ανώμαλη ανάπτυξη ενός ιστού, και μπορεί να είναι καλοήθης (που συνεπάγεται περιορισμένη ανάπτυξη), προ-κακοήθης (με τη δυνατότητα να γίνει κακοήθης) ή κακοήθης (πράγμα που σημαίνει την ικανότητα να αναπτύσσεται, να εισβάλει και να αντικαθιστά τις παρακείμενες δομές, και να εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος – «μετάσταση»).

Ο χαρακτήρας των κακοήθων όγκων ποικίλλει και διαχωρίζεται σε εκείνους που χρειάζονται πολλά χρόνια για να αναπτυχθούν (και έχουν περιορισμένη ικανότητα μετάστασης), και σε όγκους που αναπτύσσονται γρήγορα (και που μπορούν να δώσουν μετάσταση πριν ακόμα ανακαλυφθεί η πρωτοπαθής εστία).

Ποιες είναι οι αιτίες των όγκων;
Στις περισσότερες περιπτώσεις η ακριβής αιτία ενός όγκου δεν είναι γνωστή, αλλά οι παράγοντες που πιστεύεται ότι παίζουν ένα ρόλο είναι:

( i ) Το περιβάλλον: χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η έκθεση στο ηλιακό φως που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης όγκων του δέρματος στα βλέφαρα, ιδίως σε άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα.

( ii ) Το ανοσοποιητικό σύστημα (το οποίο προστατεύει επίσης έναντι των λοιμώξεων), το οποίο διατηρεί διαρκή επαγρύπνιση ενάντια στα ανώμαλα πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα; αν υπάρχει μια διάσπαση αυτής της ''επιτήρησης'', ένας όγκος μπορεί να αναπτυχθεί. Για το λόγο αυτό, οι ασθενείς που λαμβάνουν ισχυρά φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης όγκων.

( iii ) Κληρονομικότητα: οι περισσότεροι έχουν μια γενετική προδιάθεση, αν και μόνο εξαιρετικά σπάνια υπάρχουν όγκοι που κληρονομούνται απευθείας από έναν γονέα.

Ποια είναι τα συμπτώματα;
Μια πολύ μεγάλη ποικιλία καλοήθων, προκακοήθων και κακοήθων όγκων μπορούν να εμφανιστούν στα βλέφαρα και στις δομές πλησίον του οφθαλμού. Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με τη θέση και τη φύση του όγκου. Οι όγκοι των βλεφάρων είναι γενικά ορατοί στον ασθενή, και μπορεί να προκαλέσουν τοπικό οίδημα, εντοπισμένη απώλεια των βλεφαρίδων (μαδλαρωση), ερυθρότητα ή ενόχληση του οφθαλμού. Υπάρχουν όμως και όγκοι που εδράζονται στην εσωτερική επιφάνεια των βλεφάρων ή πέριξ της οφθαλμικής κοιλότητας (οφθαλμικός κόγχος), και ενδέχεται να μην είναι τόσο εμφανείς. Οι τελευταίοι παρουσιάζονται με ποικίλλα συμπτώματα, όπως άλγος, οίδημα , θολή όραση , διπλωπία, ή παρεκτόπιση του οφθαλμού.

Τι μπορούν να προκαλέσουν οι όγκοι των βλεφάρων;
Οι συνηθέστεροι κακοήθεις όγκοι των βλεφάρων περιλαμβάνουν το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC), το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC), το καρκίνωμα των σμηγματογόνων αδένων, το μελάνωμα, το λέμφωμα, το καρκίνωμα των κυττάρων του Merkel, και το σάρκωμα Kaposi (τα τελευταία τρία είναι πολύ σπάνια).

Για να είμαστε σίγουροι για τη διάγνωση, η βιοψία μπορεί να είναι απαραίτητη, αν και σε πολλές περιπτώσεις τυπικών BCCs, η αντιμετώπιση μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με τη βιοψία. Ωστόσο, όταν ένας όγκος είναι κοντά στα βλέφαρα, λαμβάνοντας υπόψη τη σύνθετη ανατομική φύση των βλεφάρων, μια βιοψία συχνά προτιμάται πριν από την έναρξη οποιασδήποτε θεραπείας.

Τα BCCs, τα SCCs, και τα μελανώματα αντιπροσωπεύουν το 90 %, 5 %, και 3% των κακόηθων περιοφθαλμικών όγκων.

Το καρκίνωμα των σμηγματογόνων αδένων (SGC) είναι μια σπάνια και επιθετική μορφή καρκίνου των σμηγματογόνων (μεϊβομιανών) αδένων στα βλέφαρα που μπορεί να εξαπλωθεί τόσο τοπικά όσο και με μετάσταση. Ένα υποτιθέμενο υποτροπιάζον χαλάζιο ή μια κύστη μεϊβομιανού αδένα, ή μια χρόνια βλεφαρο-επιπεφυκίτιδα (κόκκινα βλεφαρικά χείλη) μόνο στο ένα βλέφαρο, θα πρέπει πάντα να εγείρει την υποψία ότι ένας όγκος μιμείται αυτές τις συνθήκες.

Τα μελανώματα έχουν συχνά ανώμαλη μελάγχρωση και μπορούν να παρουσιαστούν με φλεγμονή και αιμορραγία.

Ποιοι είναι οι ''προκαρκινικοί'' όγκοι των βλεφάρων;
Η προκαρκινική νόσος είναι αρκετά κοινή, ιδίως σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα άτομα.

Αυτές οι βλάβες περιλαμβάνουν
( i) Ακτινική κεράτωση (βλάβη των επιφανειακών στρωμάτων του δέρματος από τον ήλιο), η οποία μπορεί να εξελιχθεί σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα

( ii) Η νόσος Bowens (κακοήθεια στα βασικά στρώματα του δέρματος – «ενδοεπιθηλιακά»). Περίπου το 4 % αυτών των βλαβών μεταλλάσσονται σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα

( iii ) Lentigo Maligna - αργή εξάπλωση της επιφανειακής χρώσης του δέρματος που γίνεται επιθετική στο 1/3 περίπου του συνόλου των ασθενών.

Μπορούν οι όγκοι να ενέχουν κίνδυνο για τον οφθαλμό και την όραση;
Ναι - είτε ως αποτέλεσμα της διήθησης και παραμόρφωσης του βλεφάρου με μειωμένη προστασία του κερατοειδούς (BCC, SCC, SGC), η άμεση συμμετοχή της επιφάνειας του κερατοειδούς (SGC) , ή λόγω εξάπλωσης στον κόγχο (οποιοσδήποτε όγκος). Επιπλέον, αν κάποιος όγκος αφεθεί χωρίς θεραπεία για μεγάλο χρονικό διάστημα, η πλήρης εκτομή μπορεί να οδηγήσει σε ένα μεγαλύτερο έλλειμμα ιστού (και ακόμη και την απώλεια του οφθαλμού σε σπάνιες περιπτώσεις), γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα την ανάγκη για εκτεταμένη επανορθωτική χειρουργική επέμβαση με μεγαλύτερο κίνδυνο για την συνολική προστασία του οφθαλμού.

Ποια είναι η θεραπεία των όγκων του βλεφάρου;
Η διαχείριση των όγκων στα βλέφαρα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η ηλικία και η γενική υγεία του ασθενούς, η φύση του όγκου, και κατά πόσον θα μπορούσε να υπάρξει τοπική ή γενικευμένη εξάπλωση του όγκου.

Οι όγκοι των βλεφάρων γενικά αντιμετωπίζονται με πλήρη εκτομή και επανορθωτική οφθαλμοπλαστική χειρουργική επέμβαση. Η επανορθωτική χειρουργική επέμβαση εκτελείται συνήθως ταυτόχρονα με την αφαίρεση του όγκου ή σπανιότερα μέσα σε λίγες ημέρες, αν απαιτείται ο όγκος να σταλεί για βιοψία που θα επιβεβαιώσει ότι έχει αφαιρεθεί πλήρως πριν την οφθαλμοπλαστική αποκατάσταση.

Οι χειρουργικές μέθοδοι αποκατάστασης περιλαμβάνουν την απευθείας συρραφή του ελλείμματος ή τη χρησιμοποίηση ενός συνδυασμού κρημνών τοπικού ιστού, μοσχευμάτων δέρματος ή / και άλλων μοσχευμάτων (όπως χόνδρος του αυτιού ή μόσχευμα σκληρής υπερώας).

Ασθενείς με ορισμένους όγκους (SCC, καρκίνωμα σμηγματογόνου αδένα, και μελάνωμα) απαιτούν επίσης μία γενική ογκολογική εξέταση για να αποκλειστεί η διασπορά της νόσου σε άλλα όργανα, και αυτό περιλαμβάνει περαιτέρω ακτινοδιαγνωστικό έλεγχο.

Ποια είναι η περίοδος παρακολούθησης μετά από χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία ενός όγκου;

Λόγω του κινδύνου υποτροπής του όγκου των βλεφάρων, οι ασθενείς συνήθως επανεξετάζονται ανά τακτικά χρονικά διαστήματα για 3 έως και 10 χρόνια μετά τη θεραπεία ανάλογα με το είδος του όγκου.

Υπάρχει κίνδυνος εξάπλωσης του όγκου στον άλλο οφθαλμό;
Αυτό είναι ένα ερώτημα που συχνά τίθεται. Αν και ορισμένοι όγκοι όπως το BCC και το SCC μπορούν να συμβούν εκ νέου (ή να επαναληφθούν) σε οποιαδήποτε από τα βλέφαρα, δεν «εξαπλώνονται» στην άλλη πλευρά του προσώπου (εκτός αν αφεθούν χωρίς θεραπεία για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα).

Τι είναι το εκτρόπιο;
Εκτρόπιο είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη συστροφή του κάτω βλεφάρου προς τα έξω και τη χαλάρωσή του μακριά από τον οφθαλμό. Το εκτρόπιο του κάτω βλεφάρου είναι πολύ πιο συχνό στους ηλικιωμένους και μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο το βλέφαρο, ή μόνο το εσωτερικό τριτημόριο.

Ποια είναι τα συμπτώματα του εκτροπίου;
Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το βαθμό του εκτροπίου, και μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

1 . Δακρύρροια.
Αυτό είναι το πιο κοινό σύμπτωμα του εκτροπίου. Όταν το δακρυϊκό σημείο του κάτω βλεφάρου (η οπή παροχέτευσης των δακρύων στην εσωτερική πλευρά του βλεφάρου) δεν είναι πλέον σε επαφή με την επιφάνεια του οφθαλμού, η παροχέτευση των δακρύων από τον οφθαλμό μειώνεται.

2 . Ερεθισμένοι, ερυθροί και επώδυνοι οφθαλμοί
Ελλείψει πλήρους κλεισίματος των βλεφάρων και ατελούς δακρυϊκής αποχέτευσης, η λίπανση της οφθαλμικής επιφάνειας μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο, οδηγώντας σε ενόχληση, κόκκινα μάτια, ή υποτροπιάζουσες οφθαλμικές λοιμώξεις (επιπεφυκίτιδα).

Ποια είναι τα αίτια του εκτροπίου;
Η συχνότερη αιτία του εκτροπίου είναι η γενική χαλαρότητα των ιστών γύρω από το μάτι, και των τενόντων στις έσω και έξω γωνίες των βλεφάρων. Αστάθεια αυτών των υποστηρικτικών δομών μπορεί να προκαλέσει συστροφή του βλεφάρου προς τον οφθαλμό (εντρόπιο) ή μακριά από τον οφθαλμό (εκτρόπιο). Από τα δύο, το εντρόπιο είναι πιο ενοχλητικό, και δυνητικά απειλεί την όραση, διότι οι βλεφαρίδες τείνουν να τρίψουν την πολύ ευαίσθητη πρόσθια επιφάνεια του οφθαλμού (τον κερατοειδή).
Άλλες διαταραχές, όπως το τραύμα του κάτω βλεφάρου, η σύσπαση (ουλοποίηση) του κάτω βλεφάρου, π.χ. μετά από έρπητα ζωστήρα, ή ορισμένες παθήσεις του δέρματος, π.χ. η αλλεργική δερματίτιδα, μπορούν επίσης να προκαλέσουν ένα εκτρόπιο .
Τέλος, η δύναμη και ο τόνος των βλεφάρων συντηρείται από το προσωπικό νεύρο, και η δυσλειτουργία του νεύρου αυτού (όπως συμβαίνει στην παράλυση Bell ή στην πάρεση του προσωπικού νεύρου) μπορεί να οδηγήσει σε χαλάρωση των βλεφάρων και ένα δευτερεύον εκτρόπιο.

Μπορεί το εκτρόπιο να επηρεάσει τον οφθαλμό ή την όραση;
Καθώς η λειτουργία του κάτω βλεφάρου είναι να προστατεύει τον οφθαλμό και να οδηγεί τα δάκρυα στην εσωτερική γωνία του οφθαλμού, όπου παροχετεύονται, ένα εκτρόπιο κάτω βλεφάρου μπορεί να οδηγήσει σε έκθεση της κάτω επιφάνειας του οφθαλμού, εκτός από τη δακρύρροια του οφθαλμού. Σπάνια, ένα εκτρόπιο χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε έκθεση και λοίμωξη του κερατοειδούς. Αυτό μπορεί στη συνέχεια να αποτελέσει κίνδυνο για την όραση.

Πώς αντιμετωπίζεται ένα εκτρόπιο;
Η διαχείριση ενός εκτροπίου εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία. Συχνά, απαιτείται χειρουργική επέμβαση κατά την οποία το κάτω βλέφαρο συσφίγγεται στην εξωτερική γωνία του (έξω κανθός). Αυτό μπορεί να γίνει υπό τοπική αναισθησία και διαρκεί περίπου 30 λεπτά. Τα πιο σύνθετα περιστατικά (συμπεριλαμβανομένων και εκείνων όπου υπήρξε προηγούμενος τραυματισμός ή χειρουργική επέμβαση, ή πάρεση προσωπικού) μπορεί να απαιτούν την προσθήκη μέθης για πιο εκτεταμένη χειρουργική επέμβαση. Μετά τη χειρουργική επέμβαση, το μάτι είναι συνήθως κλεισμένο για τουλάχιστον μία ημέρα για να μειωθεί το οίδημα, και χορηγούνται αντιβιοτικές σταγόνες ή μια αλοιφή. Η επανεξέταση προγραμματίζεται σε 2 εβδομάδες για να ελέγξουμε τη θέση του βλεφάρου και να αφαιρέσουμε τα ράμματα.